Botoks

Yüz kırışıklıklarını gidermek ve yüzü gençleştirmek için kullanılan yöntemlerden biridir. Üst yüz bölgesinde çok etkili olmak üzere yüz bölgesinin tüm kırışıklıklarında kullanılabilir. Bir muayenehane işlemi olması yani hastanın hastaneye yatmasına gerek olmaması, etkisinin 3-4 gün gibi kısa sürede başlaması gibi bazı önemli avantajları vardır. Ancak vücuda enjeksiyon yolu ile verildiği için bir sağlık kuruluşunda yapılması gerekir.

Botoks nedir, nasıl etki eder?

Botoks aslında “Klostridium Botulinum” adlı bakterinin salgıladığı bir proteindir. Botoksun değişik alt tipleri (A, B, E, F, G) mevcuttur. En sık kullanılan ve en etkili olanı tip A’dır. Botoks; sinirin kasa bağlandığı bölgede asetil kolin adı verilen bir iletim molekülünün salgılanmasını engeller. Bu engelleme sinir ucu tekrar yenilene (4-6 ay) kadar devam eder. Bu süre zarfında kas sinir tarafından uyarılamaz ve kasılamaz. Tıpta kullanım alanı bu mantık çerçevesindedir. Yüzdeki mimik kaslarının kasılmalarının engellenmesi, bu kaslarının kasılmasına bağlı gelişen yüz kırışıklıklarını giderir.

Kullanım Alanları

Yüzdeki mimik kasların kasılmasına bağlı olarak gelişen ve zamanla kalıcı hale gelen yüz kırışıklıkların tedavisinde oldukça etkilidir:

– Alın kırışıklıkları

– Kaz ayağı (göz kenarı) kırışıklıkları

– Kaşlar arasındaki dik çizgiler (kızgın-sinirli yüz ifadesine neden olur)

– Ağız köşesinin aşağı doğru sarkık olması (Marionette çizgileri – üzgün, tatmin olmamış yüz ifadesine neden olur)

– Yanak kırışıklıkları

– Burun ucu ve kaş kaldırma (sadece uygun hastalarda)

– Üst ve alt dudak kırışıklıkları

– Masseter kası hipertorisinde (Masseter botoksu)

Yüz kırışıklıklarının gidermesinde botoksun FDA onayı vardır. Uzun adı “Food Drug Administration” olan FDA Amerika’da gıda ve ilaçları denetleyen, sıkı bir denetleme mekanizmasına sahip bir onay kuruluşudur.

Kulak Burun Boğaz açısından diğer kullanım alanları ise:

– Yüz felcine bağlı yüzdeki asimetrik çekilmeler

– Spazmotik ses kısıklıkları

– Frey sendromu (Parotidektomi ameliyatı sonrası hastalarda gıda alımı ile ortaya çıkan yüz terlemeleri)

Diğer uygulama alanları:

– Migren tedavisi (migren botoksu)

– Koltuk altı ve avuç içinin aşırı terlemesi (hiperhidrosis)

– Kontrolsüz göz kapağı kasılmaları (blefarospasm)

– Distoniler

Uygulanışı

Botoks yüz mimik kaslarının içerisine ince bir iğne ile enjekte edilerek uygulanır. Genellikle anestezi gerektirmez ancak enjeksiyon bölgesine lokal anestetik bir krem uygulanabilir. 

İyi sonuç almak için enjeksiyon öncesi değerlendirme önemlidir. Hastalar; nötral pozisyonda, kaşlarını çatarken, gülümserken, kaşlarını kaldırırken değerlendirilir. Değerlendirme sırasında hastanın kaş yüksekliğine, göz kapağı düşüklüğüne, yüz asimetrisine muhakkak dikkat edilmelidir. Her hasta için botoks uygulanacak noktalar ve doz belirlenir. Enjeksiyon noktaları işaretlenir, daha sonra enjeksiyonlar yapılır. Tek seferde birden fazla yüz bölgesine (alın, kaş arası, kaz ayağı, dudak, yanak v.b. gibi) enjeksiyon yapılabilir.

Enjeksiyon sonrası hasta günlük hayatına devam edebilir. Enjeksiyon yerleri ilk birkaç saat belirgin olabilir, sonra kaybolur. Enjeksiyon yerinde özellikle kazayağı bölgesinde hafif morluklar olabilir. Hasta; enjeksiyon sonrası 2-3 saat boyunca sırtüstü uzanmamalı ve enjeksiyon bölgeleri ile oynamamalıdır.  

İlk etkinin ortaya çıkması 3-4 gün alabilir. Maksimum etki içinse 2-4 hafta kadar beklenmelidir. Hastaya ve yapılan doza bağlı olarak etki 4-6 ay kadar sürer.

Yan etkileri

Enjeksiyon sonrası hasta normal günlük hayatına dönebilir. Enjeksiyon yerinde 1-2 saat kadar belirgin olan hafif bir şişlik ve kızarıklık, çok hafif bir baş ağrısı ve nezlemsi belirtiler görülebilir. Enjeksiyon yerinde küçük morluklar olabilir. 

Alternatif ve ek tedaviler Derin çizgiler için özellikle nötral pozisyonda (mimik hareketi olmadan) da belirgin olan kırışıklıklarda botoks tek başına yeterli olmayacaktır. Bu hastalarda botoksa ek olarak sentetik dolgu maddelerinin enjeksiyonu veya yağ dokusu enjeksiyonu tedaviye eklenmelidir. Kozmetik tedavilerle giderilemeyecek ölçüde kırışıkları olanlarda ise cerrahi müdahaleler (yüz germe, alın germe, blefaroplasti v.b gibi) düşünülmelidir.