Alerjik Rinit (Nezle)

Alerji, vücudun yabancı cisimlere karşı normalden fazla reaksiyon göstermesidir. Burun, alerjik şikayetlerin ortaya çıktığı organlardan biridir. Alerjik nezle; sulu burun akıntısı, burunda tıkanıklık, hapşırık; göz, burun ve damakta kaşıntı gibi belirtilere neden olur. Alerjisi olan kişilerin gözaltlarında hafif morluklar, sık burun silmeye bağlı burun ucunda kızarıklıklar görülür.

Alerjik reaksiyona neden olan maddeye alerjen denir. 4 farklı grup alerjen vardır: Mevsimsel, pereniyal, mesleki ve gıda.

1. Mevsimsel alerji (saman nezlesi)

Alerjik reaksiyon ve belirtiler mevsimsel olarak ortaya çıkar. Ağaç polenleri ilkbaharda, çim yazın, yabani otlar da sonbaharda belirtilere neden olur.

2. Pereniyal alerji

Tüm yıl boyunca alerjik reaksiyonalara neden olurlar.

Mantar (küf): Mantarlar; ev içinde süs bitkileri ve onların saksı toprağında yaşarlar. Bodrum katları ve çamaşır odaları gibi karanlık ve nemli yerlerin yanı sıra peynirde ve mayalanmış içkilerde de bulunurlar.

Ev tozu: Akar (mite) denilen hayvanın salgı ve dışkısına karşı gelişen alerjik reaksiyondur. Esasen, akarların dışkılarından atılan proteinler alerjiktir. Akarların yaşaması için 15-20 derece sıcaklık, %60-70 oranında nem uygun ortamdır. Akarlar halılarda, perdelerde, yastıkların içinde, battaniyelerde, kanepelerde ve banyoda bulunurlar.

Hamamböceği

Evcil hayvan (kedi, köpek, at vb. gibi) tüyü: Hayvanların salya proteinleri; kürklerinin üzerinde kurur ve havaya saçılarak alerjen haline gelir.

3. Mesleki alerji:

Laboratuarda çalışanlar için sıçan ve fareler; sağlık çalışanları için plastik eldivenlerdeki lateks ve pudra; marangozlar için ağaç tozları mesleki alerjenlere örnektir.

4. Gıda alerjisi

Alerjik reaksiyon ilgili gıda alımını takiben hemen başlar. Bu gıdalara örnek olarak; peynir, yumurta, kötü saklanmış balık, soya, bazı şaraplar, aspirin, fasulye, kivi, çilek, fındık, buğday ve domates verilebilir.

Alerjik nezle tanısı nasıl konulur?

Nezle nedeninin alerjik olduğu düşünülüyor ise bu hastalarda kan veya deri testleri yapılarak alerji varlığı araştırılıp var ise neye karşı olduğu tespit edilmelidir.

Alerjik nezle tedavisi

İdeal tedavi şikayetlere neden olan alerjenden uzak durmaktır. Ancak çoğu zaman bu pratik değildir. Bu nedenle ilaç veya aşı tedavisi kaçınılmazdır. İlaç tedavisinde antihistaminik denilen alerji ilaçları, burun açıcı dekonjestan ilaçlar, mast hücre stabilizatörleri ve kortizonlar (steroid) kullanılır. 

Aşılama, alerji tedavisinde en etkili tedavi yöntemidir ve yüksek düzeyde başarıya sahiptir. Bu tedavide amaç, alerjik reaksiyona neden olan maddeye olan hassasiyeti azaltmaktır. Aşılar 3-5 yıl süre ile düzenli olarak uygulanır.

Alerjenden kaçınma

Her zaman çok pratik olmasa da alerjenden kaçınmak tedavinin bir parçasıdır. Alınabilecek önlemleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Evlerde klima veya hava temizleme cihazı kullanılması
• Klima filtrelerinin sık aralıklarla değiştirilmesi
• Kışın kuruyan havanın nemlendirilmesi (nemlendiricilerin üzerinde mantar üreyebileceği unutulmamalı!)
• Ev temizliği sırasında veya otlarla uğraşırken koruyucu maske takılması
• Halı ve mobilya temizliğinde akar öldüren deterjanlar (akarasid) ve HEPA filtreli elektrik süpürgeleri kullanılması
• Polen mevsimlerinde, kapı ve pencerelerin kapalı tutulması
• Polen mevsimlerinde mümkün olduğunca dışarı çıkılmaması
• Mantar (küf) alerjisi için ev içerisinde özellikle yatak odalarında canlı bitki bulundurulmaması
• Nemli odalarda nem alıcı cihaz kullanılması
• Alerjik olunan hayvanı beslemekten, aynı ortamda bulunmaktan kaçınılması
• Yünlü elbise ve battaniye ve kuş tüyü yastıkların alerjen olmayan pamuklu veya sentetik maddelerden yapılmış olanlarla değiştirilmesi
• Yastık, yatak ve yorganların sentetik kılıflarla kaplanması